Overdenking Thomasviering 21 april

Op zondag 21 april waren in de viering elementen van een Thomasviering terug te vinden.

Thomasvieringen begonnen eind jaren ’80 in het Finse Helsinki. De aanleiding? De officiële liturgie sprak steeds minder mensen, met name jongeren, nog aan. Daarom ontwikkelde men een vorm die ruimte gaf, ook aan twijfel of aarzelend zoeken. Welnu, ruimte geven aan twijfel en aarzelend zoeken dat spreekt ook remonstranten aan. Geen geloof zonder twijfel, geen geloof zonder persoonlijke zoektocht met veel ruimte voor een eigen gesprek met de christelijke traditie.  Veel mensen zijn zoekend, onderzoekend en tastend naar een ruimte waarin geen vastgeklonken dogma’s of stellige antwoorden passen, maar waar wel iets van het geloof ervaarbaar is. Remonstranten in de Arminiuskerk willen zo’n ruimte vormen. Een plek zonder stellige antwoorden waarin vragen kunnen worden gesteld over zin en betekenis in het leven en waar ook onderzocht kan worden hoe die vragen zich laten verbinden met de vragen én antwoorden uit de christelijke traditie.

De Thomasviering van 21 april werd mee vorm gegeven met  Jongerengemeente Arminius. Voorgangers waren ds Leonie van Staveren en ds Koen Holtzapffel. Gelezen werd het bijbelverhaal in Johannes 21: 1-14, verschijning bij het meer van Tiberias. 

In de viering vertolkte  Elisabeth Paarlberg een aantal popsongs, begeleid door broer Edwin op de vleugel.  Jos vander Kooy bespeelde het orgel.

Overdenking door Koen Holtzapffel

Gooi het eens over een andere boeg, doe het eens op een andere manier dan je gewend bent. Wanneer krijg je dat te horen, wanneer adviseer je dat aan een ander? Meestal wordt het gezegd in een situatie waarin je bent vastgelopen. Het heeft weinig zin op de oude manier verder te gaan, wellicht zou het helpen als je het eens op een andere manier probeert. Rechtsom in plaats van altijd maar  linksom of omgekeerd. En inderdaad, dat kan een verrassend resultaat opleveren.  Je liep vast maar nu kun je weer verder. Je zag het niet meer zitten maar nu ontwaar je weer perspectief.

Gooi het ook eens over een andere boeg, het kan werken in ons persoonlijke leven. Ik herinner me dat ik op mijn eerste middelbare school was vastgelopen. U kunt het zich niet voorstellen van deze brave hendrik, maar ik had er teveel kattenkwaad uitgehaald. Het werkte voor mij goed om op een nieuwe school met een schone lei te beginnen. Van mij hebben ze geen last meer gehad, althans niet in negatieve zin. Het kan bevrijdend zijn om je leven een nieuwe wending te geven, het anders te doen dan men van je verwacht, of in ieder geval dan jij denkt dat men van jou verwacht. Je moet dan wel buiten de lijntjes durven kleuren, inderdaad durven dromen soms. Vandaar die beginvraag.

Gooi het eens over een andere boeg. Het geldt ook voor ons kerkelijk leven, ook hier in Rotterdam. We hoeven niet alles plotseling anders te gaan doen, maar het is goed je af en toe te bezinnen op de vraag: kan het ook anders en zit daar iets waardevols in? Deze zondag staat natuurlijk een beetje in het teken van die vraag. Zowel in deze dienst als ook in de workshop na afloop waarbij u van harte welkom bent. Soms moet je ook als geloofsgemeenschap het net eens aan een andere kant uit gooien. Dat levert een andere kijk op de dingen op, een ander gevoel en wellicht ook een andere groep mensen die zich aangesproken weet. Hoe velen van u hebben trouwens niet een vertrouwd kerkelijk huis verlaten omdat het teveel beknelde. U ging op zoek naar iets nieuws zonder precies te weten hoe en wat.

Ten slotte is er natuurlijk ook het geheel van onze maatschappij. Daar moeten dingen ook wel eens anders. Politieke partijen in verkiezingstijd weten er wel raad mee. Het roer moet helemaal om, alles moet anders. De praktijk blijkt vaak weerbarstig, de formerende partijen in Den Haag kunnen erover meepraten. Maar één ding is zeker: met het oog op de toekomst, komende generaties, zal een aantal dingen anders moeten. De enorme milieuproblematiek dwingt tot transitie. Maar o wat gaat dat moeilijk. Het kost bloed zweet en tranen. Het over een andere boeg moeten gooien is niet altijd leuk en heeft zijn prijs. Maar soms moet je wel en blijkt het veel leuker dan je vooraf had gedacht.

Besten, Zoals vaker blijkt ook in de bijbel een voor ons herkenbaar en vertrouwd advies een rol te spelen. In de verschijningsverhalen tussen Pasen en Hemelvaartsdag. Ook na Pasen blijft Jezus van betekenis en inspireert hij zijn leerlingen om in zijn voetspoor verder te gaan. Lang niet altijd gemakkelijk en soms moet je dingen dan net iets anders durven aanpakken dan je gewend bent. De verschijningsverhalen vertellen niet alleen over Jezus maar ook over de achterblijvers, de leerlingen. Over hun gemoedstoestand, hun verdriet en hoop, hun twijfel en geloof én hun tastend zoeken naar de weg die ze nu moeten gaan. Hoe verwerk je dramatische gebeurtenissen in je leven, wat laat je los zonder de essentie te verliezen, en wat bewaar je en neem je mee? De leerlingen zijn vastgelopen, wie helpt ze weer op weg?

Als alles om je heen wankelt grijp je natuurlijk snel terug op vertrouwde patronen. Gewoon maar weer aan de slag gaan zoals je dat ooit gewend was: ‘Ik ga vissen’ zegt Petrus aan het begin van het verhaal. ‘Dan gaan we natuurlijk met je mee’ zeggen de anderen. Het verhaal speelt zich af in Galilea waar het allemaal eens begon. In Galilea, waar eens het roer radicaal werd omgegooid en hun eigen vissersbestaan door elkaar werd geschud. Kom en volg mij had Jezus gezegd, gooi het roer van je leven om. Dat hadden ze gedaan en ze hadden het geweten ook. Jezus had hen opgeroepen om vissers van mensen te worden, maar dat is zo gemakkelijk niet. Zoiets vraagt om een andere manier van kijken en doen, andere skills ook. Jezus had het hun wel voorgedaan, maar de leerlingen waren nog aan het oefenen toen Jezus zijn dood tegemoet ging. Wat val je dan snel terug in oude gewoontes, als de toekomst duister is en de leermeester heengegaan.   

‘Gooi het net eens aan stuurboord uit, dan lukt het wel.’ Die verrassende mededeling ontvangen de vissers van een onbekende stem als zij ’s nachts gaan vissen en aan het eind van de nacht nog steeds niets gevangen hebben. Nacht betekent in zo’n verhaal onvermogen om te zien, twijfel, ongeloof. De radicale boodschap van hun leermeester is snel vergeten als de dagelijkse zorgen weer centraal komen staan. Wat een zegen als iemand dan af en toe over je schouder meekijkt. ‘Gooi het net aan stuurboord uit, dan lukt het wel’. Hoe dom, dat hadden ze kennelijk nog niet gedaan. Terwijl stuurboord, de rechterkant in bijbelse tijden staat voor orde, belofte en zegen, Gods genade ook. Aan de rechterkant moeten ze wezen, hoe konden ze dat zo snel weer vergeten? Ook zij hebben last van blinde vlekken. Natuurlijk herkennen de vissers Jezus niet, dat gebeurt wel vaker na Pasen. Maar toch doen ze wat er is geadviseerd. En dan is het onmiddellijk raak. Een net barstensvol vissen wordt binnengehaald.

De boodschap van het verhaal is niet mis te verstaan. Waar Jezus’ stem ook na Pasen wordt gehoord, daar kan water nog steeds in wijn veranderen, daar kan een negatieve spiraal van haat en geweld nog steeds worden omgebogen in een positieve dynamiek van vergeving, verzoening en vrede.  Ja, waar Jezus raad wordt opgevolgd, daar kan een tipje van de sluier van Gods koninkrijk worden opgelicht. Je moet er iets voor doen, even zo vaak moet je er iets voor laten of de dingen net iets anders aanpakken dan je gewend was.

Het mooie is dat Jezus het niet alleen laat bij een welgemeend advies. Met zijn eigen leven voor Pasen heeft hij laten zien wat het betekent een leven te leiden dat afwijkt van het gebaande pad. Op creatieve wijze ging hij om met de Joodse traditie zonder die af te willen schaffen. Hij zette vraagtekens bij hoe wij de dingen doen. Hij daagde gewone mensen, u en ik, maar ook de gevestigde machten uit om kritisch na te denken over hoe wij de zaken geregeld hebben en of dat niet anders moet en kan. Aan dat alles herinnert Jezus de leerlingen als hij hen uitdaagt ook na Pasen zijn weg te blijven volgen. Niet direct terug te vallen in het oude vertrouwde, maar creatief te te blijven zoeken naar een verassend nieuwe weg om te gaan. Durf het net ook eens aan de andere kant uit te gooien, leerlingen, geloofsgemeenschap, maatschappij. Succes is niet verzekerd maar hoe verrassend, hoe vruchtbaar kan het zijn. Amen