Waarom 153 vissen en waarom niet Maria Magdalena

Vorige week preekte ik over de BBQ van Jezus. Althans: zo duidde ik de verschijning van Jezus volgens Johannes 21. Jezus zit aan de rand van het Meer van Tiberias en hij bakt een visje. Met een kleine tip van de ‘visser aan de wal’ weet hij zijn leerlingen te helpen en vangen ze opeens 153 vissen. Wonderbaarlijk toch?

In het eerste deel van mijn preek besprak ik enige exegetische bijzonderheden. Want aanvankelijk wordt Jezus niet herkend, behalve door ‘de leerling die Jezus lief heeft.’ Wie is die leerling? Traditioneel is dit de schrijver van het Evangelie, zij het dat dat met de gebruikelijke datering niet kan. Queer theologie ziet er de partner van Jezus in.

En hoe zit het met die 153 vissen? Eigenlijk weten we het niet. Vele theologen goochelen (en google-en) er wat mee, maar er is eigenlijk geen geloofwaardige oplossing.

Maria Magdalena

Kan Maria Magdalena niet die leerling zijn? Dat zou natuurlijk kunnen. Sinds Dan Browns bestseller De Da Vinci Code weet iedereen wat in de latere, apocriefe geschriften vaak betoogd werd: Jezus had een relatie met Maria Magdalena. Problematisch is wel, dat al die geschriften relatief laat zijn.

Nu zou het mij natuurlijk niets kunnen schelen. Sommigen onder ons zullen het rumoer nog herinneren rond Jesus Christ Superstar waarin Maria Magdalena al een ereplek kreeg. Of de film The Last Temptation of Christ, waarin Jezus aan het kruis nadacht over de vraag of hij eigenlijk niet beter wat met Maria Magdalena gehad zou kunnen hebben (en ik geef toe, er was een bescheiden, Amerikaanse, bedscène bij).

Jezus met een seksleven zou hem alleen maar meer herkenbaar maken.

Eerlijk gezegd maakt het Jezus alleen maar herkenbaarder, wanneer hij er ook een seksleven op nagehouden zou hebben. Al dat gedoe rond het celibaat… Maar ja, de historische bronnen ontbreken. Het Evangelie zelf laat ook weinig ruimte voor deze uitleg. Op Golgotha blijkt dat de leerling een man is:

²⁵Bij het kruis van Jezus stonden zijn moeder met haar zuster, Maria, de vrouw van Klopas, en Maria uit Magdala. ²⁶Toen Jezus zijn moeder zag staan, en bij haar de leerling van wie hij veel hield, zei hij tegen zijn moeder: ‘Dat is uw zoon,’ ²⁷en daarna tegen de leerling: ‘Dat is je moeder.’ Vanaf dat moment nam die leerling haar bij zich in huis. (Johannes 19: 25-27)

De leerling wordt met ‘zoon’ aangeduid. Opvallend blijft natuurlijk, dat alleen hij er staat en geen enkele andere man.

153 vissen

Blijft nog over de vraag naar die 153 vissen. In de traditie zijn verschillende antwoorden gegeven. De vertaler van de Vulgaat > https://nl.wikipedia.org/wiki/Vulgaat (de Latijnse tekst van de bijbel), Hiëronymus (ca 347-420) > https://nl.wikipedia.org/wiki/Hiëronymus_van_Stridon poneert de stelling dat het hier gaat om het totale getal van in die tijd bekende vissen.

Een mooie verklaring maar niet vanzelfsprekend waar.

Dus alle denkbare vissen zaten in het net. Op zich een mooie gedachte, ware het niet dat Hiëronymus niet aan bronvermelding doet en er ook geen enkele oudere bron is die dit verhaal dekt. Het is dan logischer om aan te nemen, dat hij een mooie verklaring bedenkt, dan dat deze verklaring vanzelfsprekend waar is!

De kerkvader Augustinus (354-430) ziet als bijzondere betekenis het feit dat 153 de optelsom is van 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17. Belangrijk in die reeks zouden zijn de getallen 10 (Tien Geboden en 7 (zeven Geesten voor de troon (Openbaring)).

Met dit soort getallen kun je ook een andere kant uit. In het Hebreeuws hebben getallen ook een bepaalde waarden. Hier schiet mijn kennis van het controleren tekort. Maar 153 zou kunnen staan voor: de zonen Gods. Wie een beetje googlet zal het duizelen hoeveel creatieve oplossingen er niet zijn om het getal van 153 te begrijpen. Kijkt u eens hier.

Eerder zijn bijbellezers creatief dan dat de bijbelschrijver iets bedoeld heeft.

Voor mijn gevoel laten al deze mogelijkheden eerder zien dat bijbellezers creatief zijn, dan dat de bijbelschrijver hier iets specifieks bedoeld heeft. Volgens mij zou het allemaal ook iets heel anders kunnen betekenen. Kwestie van een beetje spelen met getallen. Kortom: we weten het niet!

Misschien is het maar het beste om de grote daden Gods te gedenken bij een eenvoudige BBQ. Dat is pas navolging van Christus.