Racisme en de contacthypothese
Geschreven door Koen Holtzapffel
Dagelijks zien we beelden van demonstraties tegen vooroordeel en racisme. Ook in Rotterdam, al gooit de anderhalvemetersamenleving soms roet in het eten. Maar ook dan is het statement gemaakt, vaak door jonge mensen.
In het dikke boek van Rutger Bregman, De meeste mensen deugen, komen vooroordeel en racisme ook ter sprake. Tegen de achtergrond van een positief mensbeeld. Want dat de mens geneigd zou zijn tot alle kwaad, dat wil er bij Bregman niet in. Ook al wordt in de media vaak dat negatieve naar voren geschoven en uitvergroot.
Dat Bregman domineeszoon is, dat is aan het boek te merken. Zie alleen al subtitels als ‘De andere wang’. Precies onder die subtitel gaat het ook over haat, racisme, vooroordelen en het medicijn ertegen. Dat medicijn heet: de contacthypothese. Zoals vaker in het boek verwijst Bregman daarmee naar een psychologische theorie, dit keer van de Amerikaanse psycholoog Gordon Allport. Allport dacht zijn leven lang na over twee simpele vragen: waar komen vooroordelen vandaan en hoe voorkom je ze? Het medicinale wondermiddel? Contact. Vooroordelen, haat en racisme komen voort uit een gebrek aan contact. We generaliseren in het wilde weg over vreemdelingen omdat we hen niet kennen. En dus ligt de oplossing voor de hand: meer contact. (Gordon Allport’s boek ‘The nature of prejudice’)
Bregman omarmt Allports theorie met liefde. Het helpt hem zijn positieve mensbeeld van een wetenschappelijke basis te voorzien. Immers, de contacthypothese is in de praktijk van het leven getoetst.
Ook door de Rotterdamse remonstranten trouwens. Toen ze meededen aan het initiatief ‘Preken voor andermans parochie’. De Pakistaanse imam sprak in de Arminiuskerk over een bos bloemen van één kleur die mooi is, maar een bos bloemen met diverse kleuren die nog veel mooier is. Wij als remonstranten spraken die middag in de moskee over onze beginselen van vrijheid en verdraagzaamheid. En inderdaad: elkaar zien en spreken deed wonderen: we namen met een heel positief gevoel van verbondenheid afscheid van elkaar. Opnieuw was de contacthypothese in de praktijk geverifieerd, nu ook door remonstranten.
En mocht u dat boek van Bregman te dik vinden, dan geef ik u graag de belangrijkste van de tien leefregels waarmee het boek eindigt:
‘Wees realistisch en kom uit de kast. Geef toe aan je natuur en schenk je vertrouwen. Schaam je niet voor je generositeit en doe het goede in het volle daglicht.’
In de Bergrede staat het zo niet, maar ik geloof wel dat deze leefregel deugt! Dat de demonstraties bij mogen dragen aan een samenleving zonder vooroordeel.
