Overdenking predikant stagiaire Linda van der Plaat
Leven in het teken van Hoop
Linda van der Plaat, liep van september tot december 2024 stage in onze gemeente. Zondag 8 december gaf ze haar proefviering.
Geliefde gemeente,
Het is een voorrecht om op deze zondagmorgen hier te mogen staan en samen met jullie na te denken over een thema dat – vooral in deze tijden – zo ontzettend belangrijk is: Leven in het teken van hoop.
Vandaag wil ik met u nadenken over hoe wij als Remonstrantse gemeente Rotterdam kunnen leven in het teken van hoop.
Laat ik beginnen met een citaat van dichter en denker Christian Wiman, die zegt: “Hoop is niet de afwezigheid van wanhoop, maar de aanwezigheid van iets anders, iets krachtigs, iets dat ons doet opstaan, ook al vallen we steeds weer.”
In die ene zin ligt eigenlijk al alles wat we moeten weten over hoop: het is geen vanzelfsprekendheid, geen garantie voor succes of geluk. Het is eerder een actieve kracht, een keuze die we elke dag opnieuw kunnen maken.
Afgelopen zomer bezocht ik een evenement van RotterdamRijker, een prachtig initiatief dat zich naar eigen zeggen “richt op (young) professionals in Rotterdam en omstreken. Het is de missie van Rotterdam Rijker een inclusieve plek van inspiratie te zijn en een platform te bieden rond maatschappelijke thema’s en zingeving.”
Op deze avond stond het thema ‘Hoop’ centraal, en thema dat Jeanneke Scholtens en Tim Vreugdenhil samen uitgewerkt hebben in boekvorm. In dit boek stellen ze drie belangrijke vragen over de rol van zingeving, spiritualiteit en geloof in onze samenleving. Tim Vreugdenhil is stadspredikant van Amsterdam en Jeanneke is toekomstonderzoeker. De grootst mogelijke trend is de behoefte aan hoop, aldus Jeanneke.
Het was een inspirerende en vreugdevolle avond, waarin ik geraakt werd door alle mooie hoopvolle initiatieven die al genomen worden door ons, in het klein. Denk aan een praatje met je medereiziger naast je in de trein, of iemand voor laten gaan in de rij bij de kassa. Kleine tekens van hoop, knipoogjes van Boven.
Levenin het teken van hoop is geen gemakkelijke opgave!
Hoop betekent niet dat we geen verdriet, pijn of onzekerheid zullen ervaren. Zeer zeker niet. Hoop betekent dat we – ondanks alles – een fundament hebben om op te staan en door te gaan.
Wellicht klinkt dat wat goedkoop, “hoop doet leven”, alsof de wanhoop en het lijden er niet mogen zijn. Alsof we ons er overheen moeten zetten, of zelfs toe moeten dwingen om ondanks alles hoop te blijven houden. Dit terwijl de profetie van Jesaja zoals we die zojuist lazen actueler lijkt dan ooit. Mensen op de vlucht voor het oorlogsgeweld ervaren de zweep van de drijver. Herkennen dreunende laarzen en een mantel waar bloed aan kleeft.
Juist als we leven van de hoop, mogen we niet te snel of te gemakkelijk aan gevoelens van wanhoop voorbij gaan. Ik begrijp heel goed dat er situaties zijn waarin het heel moeilijk, haast onmogelijk lijkt, om te blijven hopen. Wie zou níet wanhopen, als je al het oorlogsgeweld, de mensen die op de vlucht zijn voor natuurrampen en onveiligheid ziet.
Ook ik ben bekend met momenten dat de wanhoop je naar de keel grijpt, dat je geen uitweg meer ziet. Dit kan gaan om zaken in de privésfeer, maar ook om ellende in de wereld om ons heen – dichtbij en ver weg.
Als volgers van Christus is onze hoop niet gebaseerd op de onrealistische verwachting dat alles altijd goed zal komen. Onze hoop is geworteld en gegrond in de belofte van God die door heel de Bijbel heen klinkt – de belofte van leven, de belofte van vergeving en de belofte van liefde. Temidden van het lijden dat we dagelijks om ons heen zien, is hoop een teken dat er uitzicht en verwachting is. Dit kan een dierbare vriendschap zijn, die het lijden draaglijker maakt. Een geliefde die zich om jouw lot bekommert, of de nabijheid van God die je op sommige momenten kunt ervaren.
Zeker in deze adventstijd kijken we hoopvol uit naar wat komen gaat. De komende weken staan in het teken van de aanstaande geboorte van Jezus. Jezus die als een van de Geest vervuld mens, ons het gelaat van God laat zien. Door middel van zijn geboorte, zijn leven, doen en laten, zijn woorden en daden als tekenen van hoop. Zou Jezus wellicht de wijze zijn waarop God de belofte van een hoopvolle toekomst draagt?
Is Gods liefde en trouw niet juist zichtbaar in Jezus die wij verwachten? En kan die liefde en trouw ook zichtbaar zijn in menselijke verhoudingen onderling? In het werkelijk zien van de kwetsbare ander? Verbinding als teken van hoop? Over kerkmuren en dogma’s heen, elkaar zien als geliefde kinderen van God? Kan Jezus komst op aarde gezien worden als bewijs van Gods trouw en liefde die ons op een bepaalde manier met hoop kan vervullen?
Ik weet ook de antwoorden niet, wel weet ik dat hoop ons in staat stelt om te kijken naar de toekomst, niet met angst of wanhoop, maar met een diep vertrouwen. Hoop is een kracht dat ons niet alleen verbindt met onze naasten, maar ook met God, die met de komst van Jezus zelf de belofte van een betere toekomst in zich draagt.
Daarnaast is hoop altijd verbonden met actie.
De Remonstrantse traditie benadrukt de vrijheid van de mens om te kiezen voor het goede. Het geloof dat wij zelf verantwoordelijkheid dragen voor onze keuzes en daden, betekent ook dat wij mede verantwoordelijk zijn voor de hoop die we dragen. Wij kunnen niet alleen maar hopen op een betere wereld, maar moeten ook bijdragen aan die betere wereld.
Hoop is dus niet iets dat buiten ons ligt, maar iets wat we actief in de wereld mogen brengen door onze keuzes, onze handelingen en onze relaties.
Wij worden geroepen om die hoop te dragen, niet alleen voor onszelf, maar voor anderen. Leven in het teken van hoop betekent ook actief werken voor een betere wereld. Vaclav Havel omschreef hoop zo: “Hoop is niet hetzelfde als optimisme; evenmin de overtuiging dat iets goed zal aflopen.
Het is de zekerheid dat iets zinvol is
Onafhankelijk van de afloop,
Onafhankelijk van het resultaat.”
Juist als gemeente van Christus mogen we een bron van hoop zijn voor de wereld om ons heen. Dat kan betekenen dat we ons inzetten voor gerechtigheid, voor de armen, voor de vluchtelingen, voor de onderdrukten. Leven in het teken van hoop kan ook betekenen dat we anderen hoop bieden, door het delen van onze verhalen, door het helpen van wie het moeilijk heeft, door het zichtbaar maken van Gods liefde in de wereld. Dat kan op vele manieren: door een luisterend oor te bieden, door praktische hulp te verlenen aan vluchtelingen en andere kwetsbare groepen, door bemoedigende woorden te spreken, door het ondersteunen van elkaar, door ons in te zetten voor gerechtigheid en vrede – wereldwijd en hier in Rotterdam, door te bidden voor de wereld, maar ook door ‘simpelweg’ aanwezig te zijn voor de mensen om ons heen. De één zal dat doen door diens stem te laten horen tegen de afschaffing van de Bed Bad Brood regeling die het kabinet per januari 2025 in wil laten gaan en die juist de allerkwetsbaarsten in deze stad treft. Een ander zal dat doen door ruimhartig te geven aan de maandelijkse collecte die in de maand december bestemd is voor (vul maar in).
Maar bovenal vraagt het van ons dat we die hoop niet voor onszelf houden, maar uitdelen, delen met de wereld om ons heen. Want de hoop die wij hebben, is te groot om voor onszelf te houden. Moge God ons de kracht geven om te leven in het teken van hoop, in vertrouwen op zijn liefde, en in het besef dat wij samen verantwoordelijk zijn voor het brengen van dat goede in de wereld.
De Duitse theologe Margot Kässmann stelde: “Dat is de kern van Advent: de donkerte zien, in het persoonlijke leven, in je omgeving, de stad en de wereld, en toch het verlangen, de hoop vasthouden dat het ook anders kan zijn. Helderder, lichter, creatiever, vreugde, vol leven.”
Amen.
