Maxima Polonica
Geschreven door Tjaard Barnard
De Remonstrantse Gemeente Rotterdam bezit een belangrijke bibliotheek en een handschriftencollectie die in bruikleen (en daarmee goed toegankelijk!) is bij de Centrale Bibliotheek Rotterdam. Zeker de handschriften worden door (internationale) wetenschappers vaak bestudeerd.
Veel belangstelling is er voor een handschrift van Sebastian Castellio (1515-1563) een Frans theoloog die zich bezighield met de tolerantie en een tegenstander was van de rechtlijnigheid van Johannes Calvijn. De meeste vraag is echter naar een ander handschrift. Een convoluut (een aantal geschriften bij elkaar gebonden) met handschriften in het Pools en in het Latijn getiteld: Maxima Polonica.
In de beginperiode van de Remonstrantse Broederschap hadden haar theologen enig contact met de zogenaamde Poolse Broeders, volgelingen van Faustus Socinus (1539-1604), een door de rooms-katholieke en protestantse orthodoxie gevreesde anti-trinitariër. Hij wees het leerstuk van de drie-eenheid af en propageerde de eenheid (unitas) van God. Vandaar de naam van zijn beweging: unitariërs. De contacten waren heel voorzichtig en in het geheim, omdat unitariërs als ketters werden beschouwd. In die tijd moet dit convoluut, met geschriften uit die theologische richting, in de bibliotheek terecht gekomen zijn. Met regelmaat willen Poolse geleerden het bestuderen.
Lastig is dat het een nogal kwetsbaar object is. Het papier valt bijna uit elkaar en het geheel is daarmee eigenlijk niet meer raadpleegblaar. Het zal eerst gerestaureerd en daarna gedigitaliseerd moeten worden om het ook voor de toekomst bruikbaar te houden. In Polen wordt gezocht naar financiële middelen, maar als een lezers zich geroepen voelt om hieraan bij te dragen (geschatte kosten ongeveer € 7000), laat hij/zij zich melden bij de Remonstrantse Gemeente Rotterdam (administratie@remonstrantenrotterdam.nl). Over andere onderdelen van de collectie zal hier later geschreven worden.
