Had ik de liefde niet

‘Liefde staat deze zondagmorgen centraal. U zag het bruidspaar naar binnen komen. Kijk ze zitten in de geweldige trouwstoelen, die met veel moeite door onze koster naar beneden zijn gesjouwd. En u zult misschien zeggen: maar Jaap en Anja, die zijn toch al vijfentwintig jaar samen? Zeker! En toch is het hun wens om hun liefdesverbintenis vandaag in onze kerk te laten inzegenen.’ Zo begon zondag 17 februari j.l. de overdenking bij de trouwdienst van Jaap Kooimans en Anja Jongejan. Hieronder een verkorte versie ervan. 

Het inzegenen van het huwelijk is geen magische handeling. Niet bedoeld om te bewerkstelligen dat het huwelijk het beter houdt. Jaap en Anja houden het immers al 25 jaar zonder inzegening vol! Nee, de zegen is een symbool van het geloof en een teken. Het is het betrekken van de werkelijkheid van alledag op de werkelijkheid van het geloof en andersom. Wie zijn huwelijk laat inzegenen vraagt niet om een magisch optreden van boven, maar wil laten zien dat ook in het huwelijk de inspiratie een rol krijgt. Dat het geloof niet alleen iets is voor op zondagmorgen maar het hele leven doortrekt.

Zo zeker als wij vandaag twee mensen zien die van elkaar houden, zo zeker is het dat God van ons mensen houdt. De liefde van mensen is de afspiegeling van Gods liefde voor ons. Joost van den Vondel dichtte het zo mooi in die klassieke woorden in zijn Gijsbreght van Aemstel, u kent het wel van de middelbare school.

Waar werd oprechter trouw / Dan tussen man en vrouw / Ter wereld ooit gevonden? […]

Twee zielen gloênde aaneengesmeed, / Of vast geschakeld en verbonden / In lief en leed. […] 

Daar zo de liefde viel, / Smolt liefde ziel met ziel / En hart met hart te gader. / Geen liefde koomt / Gods liefde nader, / Noch is zo groot.

En 1 Korinthiërs 13 is het hooglied op de liefde: ‘Had ik de liefde niet’ (zie ook het kader hieronder met de bewerking van Karel Eykman). Een heel gebruikelijk tekst voor een trouwerij. Maar het gaat niet alleen om de specifieke liefde van twee mensen. Het door Paulus gebruikte Griekse woord agape (ἀγάπη) slaat nog meer op de naastenliefde. Niet alleen twee mensen die in een égoïsme à deux heel gelukkig worden, maar een grondhouding waarmee je alle mensen benadert. Dat is de kern van het geloof. De houding van liefde waarmee je je medemensen benadert. De houding waarmee God zijn mensen benadert.

In de vroege kerk vroeg men zich weleens af, waarom God de wereld nu eigenlijk geschapen had. God zou in zich toch zo volledig en af kunnen zijn, dat Hij de wereld niet nodig had? Het antwoord daarop is bij sommige kerkvaders, dat God een object nodig had voor zijn liefde. God is de Schepper van de wereld omdat Hij mensen wilde liefhebben.

Nu zult u het met mij eens zijn, dat dit rijkelijk speculatief is. Maar toch zegt het veel over het geloof en zegt het veel over hoe mensen ten diepste bedoeld kunnen zijn. Een God die liefheeft is een ander uitgangspunt dan een God die mensen angst aanjaagt, zoals dat in sommige kringen nog wel eens voorkomt. God zoekt ons, omdat Hij niet alleen wil zijn. Is dat niet een veel diepere laag?

Het is een godsbeeld, dat tegelijkertijd ook een ideaal mensbeeld oplevert. Een leven waarin mensen tot hun recht komen, is een leven waarin liefde centraal staat. De ander waarderen om wat hij is, namelijk die andere mens. Verantwoordelijkheid voor elkaar nemen en elkaar ondersteunen, dat is ook waar het in de kerk en in het geloof om gaat.

Een voorbeeld. Onze oudste gemeentelid is Lies Lankenau. Ze is 105. Laatst stond ze nog in ons Kerkblad (p3). Tot ongeveer 10 jaar geleden kwam ze regelmatig in de kerk. Toen werd ze daar te oud voor. Ze heeft maar weinig familie meer en u begrijpt dat haar vroegere vriendinnen niet meer in dit ondermaanse te vinden zijn. Onze goede Sity heeft vijf vrijwilligers gevonden die haar met een zekere regelmaat op zoeken. Is dat niet waar het om gaat in de gemeente?

Een paar jaar geleden is de grote campagne voor de Remonstrantse Broederschap gestart. U hebt het allemaal kunnen zien. Er was wat gebrom, er was wat instemming. Maar misschien is de beste campagne wat we hier op zondagmorgen en door de week doen. Een geloofsgemeenschap vormen van mensen die zoeken naar inspiratie, zoeken naar warmte. Die elkaar dragen als het moeilijk is, elkaar feliciteren als het leven ons toelacht. Is dat niet de beste reclame die we kunnen maken?

Laten we eerlijk zijn, liefde is niet altijd gemakkelijk. Het is niet altijd pais en vree. Niet in de kerk, niet in het huwelijk. Behalve natuurlijk bij ons bruidspaar van vandaag. Het gaat er ook om hoe we met elkaar omgaan als het eens tegenvalt. In de spiegel kijken als we denken dat een ander gek doet. Liefde is vooral ook: ruimte maken voor de ander. Ruimte die jezelf ook nodig hebt. Laten we ruimte maken in ons leven voor dat verlangen, voor die liefde en zo uiteindelijk voor God.

Amen

1 Korintiërs 13 (bewerking Karel Eykman)

Had ik de liefde niet

Al kon ik nog zozeer
in prachtige preken
mijn redes afsteken
en wist ik wijze woorden op ieder gebied
maar had ik de liefde niet
dan was het toch meer
wat trommelgekletter
gezwets en geschetter
had ik de liefde niet.

Al blies ik trompet
hoog van de toren
al zong ik in koren
de sterren van de hemel, het hoogste lied
maar had ik de liefde niet
dan klonk het toch net
als toeters en bellen.
Ik had niets te vertellen
had ik de liefde niet.

Want liefde is echt
en liefde is aardig
is open, oprecht
en eerlijk, rechtvaardig.
‘t Is liefde die ziet
hoe opnieuw te beginnen
die ieder verdriet
ook de dood kan overwinnen.