Zin in kunst
Geschreven door Antoinette Schoehuizen
Goedemorgen,
Voor degenen die mij niet kennen. Ik ben Antoinette Schoehuizen en ik probeer al enige tijd mijn geld te verdienen in de kunstsector, met name in musea. En ondanks dat dat een moeilijke taak blijft, kan ik voor mijn gevoel niet anders. Je kan daarom wel stellen dat kunst een enorme belangrijke rol speelt in mijn leven. Vandaar dat ik ook door dominee Holtzapffel benaderd ben om hier – in de dienst van 30 oktober 2016 – te vertellen wat kunst voor mij betekent en hoe het betekenis geeft aan mijn leven.
Ik maak zelf geen kunst; ik vind het leuk vind om mij creatief te uiten, maar daar ligt niet mijn talent. Dit heeft als voordeel dat ik het des te meer kan waarderen bij anderen. Ik geniet van de kunst die ik kan zien, horen, ruiken, proeven en/of voelen. Kunst die dus op verschillende manieren tot mij spreekt. Op dezelfde manier waarop ik dat in de kerk kan ervaren, kan ik door middel van kunst reflecteren op het leven.
Het mooie aan kunst is dat het zeer diverse vormen kan aannemen, en zo uiteenlopende perspectieven biedt. Een kunstwerk kan mij schoonheid laten zien. Schoonheid in het algemeen, of van de natuur, of van de mens, of het talent van een kunstenaar. En soms als je het allemaal wat somber en grijs ziet is dat alles wat je nodig hebt om te beseffen dat je als mens deel uitmaakt van een prachtige schepping en dat dat het op zich al waard is om voor te leven en vooral van te genieten.
Daarnaast leest kunst mij ook de les. Het laat zien wat ik niet zie, of herinnert mij aan wat ik door de vingers zie. Kunstenaars staan vaak aan de rand van de maatschappij, waardoor zij er heel goed een ander perspectief op kunnen werpen. Zij neigen zich af te zetten tegen de norm en verwachtingspatronen en worden gedreven door een drang om te creëren. Dit zorgt er echter voor dat ze vaak tegen muren aanlopen, die ze vervolgens gaan bevragen in hun werk. Dat kunnen grote vragen zijn: waarom leven wij het leven dat we leven? Hoe gaan we met elkaar om als mensen? Of met de natuur? Waarom voeren we oorlog? En is geld zo belangrijk?
Maar ook hele kleine: waarom tekenen we het water altijd blauw? Wat gebeurt er als je dat verandert? En wat doet het met de mensen die ernaar kijken?
Maar groot of klein het zijn allemaal vragen die de aanschouwer bewust maakt van zichzelf en zijn of haar ideeën en keuzes of soms het gebrek daaraan. Maar in plaats van die vragen gewoon te stellen, kiezen kunstenaars ervoor een werk te maken, waarvan het soms niet direct duidelijk is wat er gecommuniceerd wordt. Dat komt omdat woorden hen weinig zeggen, zij spreken een andere taal, die van beelden niet van woorden. En juist omdat zij die ‘andere’ taal gebruiken creëren kunstenaars nieuwe ervaringen. Kunst trekt je uit de comfortzone om je te laten zien dat je daar in zit. Het leert je vervolgens anders te kijken en een andere manier om dat te bevatten en communiceren.
Dit verwijst meteen naar wat voor mij een van de belangrijkste aspecten van kunst is, namelijk dat het (in zekere zin) irrationeel. Kunst wordt voornamelijk gemaakt vanuit een gevoel en een creatieve visie. Het vergt daarom ook van de aanschouwer om kunst niet vanuit de rede te benaderen maar vanuit emotie. Mensen neigen vaak emotie weg te stoppen achter de rede. Dit moet je juist bij kunst niet doen. Eigenlijk moet je voor kunst vooral openstaan en het aandurven het te laten binnenkomen. Je hoeft niet bang te zijn als jij iets totaal anders ervaart dan iemand die naar hetzelfde werk kijkt. Het is juist mooi te ervaren hoe verschillend ieder individu is. Er is geen juiste manier om naar kunst te kijken, of om er over te praten. Het enige dat je moet doen is jezelf zijn. Het is die open, vrije houding die kunst afdwingt, die mij zo fascineert en vooral ervoor zorgt dat ik met zoveel plezier door het leven ga.
Door deze verschillende aspecten van kunst; de kijk op schoonheid en haar enorme omvang, de kritische blik op de wereld, op allerlei niveaus, en de manier waarop het mijn leert niet bang te zijn net zo op mijn gevoel te vertrouwen als op mijn ratio, maken dat het sterk bepaald hoe ik in het leven sta. Mede door kunst zie ik het leven als een niet vanzelfsprekend geschenk waar ik niets anders mee kan doen dan het aan te aannemen en het ten volste te leven, vol verwondering, te genieten van iedere minuut (ook de mindere) en er ontzettend dankbaar voor te zijn.
Kerkdienst Anders ~ Samen zoeken naar zin
Remonstranten Rotterdam, 30 oktober 2016
