Samen herdenken in Dordt

Op 11 november 2018 verzamelden Remonstranten uit heel Nederland zich in de Grote Kerk te Dordrecht voor een gezamenlijke kerkdienst met de Grote Kerk Gemeente Dordrecht. Hier leest u een uitgebreide impressie van Lex Welter.

 Aankomst van de remonstranten in Dordrecht. Bezoekers die al vroeg in de Grote Kerk aanwezig waren konden zich laten uitdossen met hoge hoeden, kragen en kapjes uit de tijd van rond 1618, om zo de ontvangst en het feest in de kerk op te luisteren.

Om precies 10.00 arriveerden Remonstranten per schip bij de Bomkade in Dordrecht om deel te nemen aan de kerkdienst in de Grote Kerk, voor een gemeenschappelijke dienst van de Grote Kerk Gemeente Dordrecht en de Remonstranten.  Dit ter gelegenheid van de herdenking dat 400 jaar geleden de Synode van Dordrecht plaats vond. De Remonstranten waren gekleed zoals hun voorgangers in 1618 arriveerden in Dordrecht.

Vandaag werden zij ontvangen door een grote schare mensen, leden van de Grote Kerk Gemeente Dordrecht en een grote groep Remonstranten uit geheel Nederland (zelfs Remonstranten uit het buitenland!). Het doel een gemeenschappelijke eredienst, een dienst die in het teken stond van vrijheid en verdraagzaamheid. Voorgangers waren ds. J. Klijnsma en ds. P.L. Wansink.

De Synode opende indertijd met een dienst in de Grote Kerk. De Synode zelf vond plaats in de Kloveniersdoelen. Helaas voor onze herdenking is dit gebouw midden 19^e eeuw afgebroken.

De kerkdienst in de Grote Kerk werd bezocht door meer dan 500 mensen, het merendeel waren de toegestroomde Remonstranten uit geheel Nederland maar ook van daarbuiten, die met grote belangstelling de gezamenlijke dienst beleefden.

Alvorens de dienst begon werd stil gestaan bij een stukje geschiedenis, van beklaagd naar verbannen. Want zo begon de Synode van 1618, de Remonstranten waren beklaagden en als snel werden zij uit de Synode gezet. De tijden waren toen turbulent, op straat was men of min of meer orthodox of men behoorde tot de rekkelijken, de Remonstranten. Vanaf de kansels werd het volk opgehitst. Contra Remonstranten en Remonstranten scholden elkaar steeds feller uit voor slijkgeus of baviaan en vaak liep dat uit op een handgemeen. Enige vergelijking met de dag van vandaag gaat natuurlijk mank of niet soms?

De dienst werd geleid door twee predikanten ds. J. Klijnsma en ds. P.L. Wansink, en er werd gelezen uit:

• Leviticus 18, 15-18 NBV, ‘Wees niet partijdig wanneer je rechtspreekt. Trek onaanzienlijken niet voor en zie machthebbers niet naar de ogen’,
• Marcus 12, 28-34, ‘Heb je naaste lief als jezelf een ander groter gebod dan deze, is er niet’
• Jakobus 2, 1-5 NBV ‘Ons geloof staat niet toe dat u mensen beoordeelt op hun uiterlijk’

De eerste overweging had als thema ‘vrijheid’ en de tweede overweging het thema ‘verdraagzaamheid’. Aansluitend werd de Remonstrantse geloofsbelijdenis voorgelezen die staande door de 500 aanwezigen werd aangehoord. Een buitengewoon indrukwekkend gebeuren na 400 jaar in de Grote Kerk van Dordrecht. Een groter cadeau van vrijheid en verdraagzaamheid hadden wij als Remonstranten die dag niet kunnen ontvangen.

De eerste overweging had als thema ‘vrijheid’ en de tweede overweging het thema ‘verdraagzaamheid’. Aansluitend werd de Remonstrantse geloofsbelijdenis voorgelezen.

De kinderen van de zondagschool kwamen tegen het eind van de dienst de kerk in, met een lint van grote getekende poppen van een divers pluimage die elkaars ‘hand’ vasthielden als teken van vrijheid en verdraagzaamheid. Dit lange lint werd opgehangen rond de kansel. Het koste wel enige tijd maar de begeleidsters van de zondagschool oefenden een groot geduld uit ondanks de 500 paar ogen die op hun waren gericht. Zelfs de predikant was onder de indruk daarvan. Een groot applaus viel de kinderen ten deel.

Na de dienst werden de aanwezigen getrakteerd op koffie, thee en broodjes om de inwendige mens te versterken. Vele handen werden geschud en de gesprekken waren soms diepgaand en dan weer vrolijk.

Wat ging eraan vooraf? De zaterdag ervoor, 10 november 2018 werd Dordrecht vereerd met een bezoek van Koning Willem Alexander. Hij opende de herdenking van 400 jaar Synode van Dordrecht met als hoogtepunt het aanzetten van de robot die in 9 maanden tijd de eerste Statenvertaling opnieuw zal kalligraferen. De robot kalligrafeert op het plein voor het Hof van Holland. Monniken werk is nu geautomatiseerd! Kalligraferen anno 2018 van de originele Statenbijbel tekst gaat nog steeds letter voor letter.

 Middagprogramma:

 De musea van Dordrecht besteden buitengewoon veel aandacht aan de Synode. De tentoonstelling ‘Werk, bid en bewonder, een nieuwe kijk op kunst en Calvinisme’, is een tentoonstelling in het Dordrechts Museum met prachtige kunststukken waar de eenvoud van de Calvinistische kunststroom duidelijk wordt uitgebeeld. Maar ook maakt men kennis met de soms schrille tegenstelling met onze meer precieze gedachten, wanneer men de presentatie ‘de taal Kanaäns’ bekijkt. Verder is een zeer fraaie collectie bijbels te zien, waaronder bijbels die gelezen werden door Koningin Wilhelmina en Koningin Juliana.

Wilt u de ‘foto’ zien van de Synode uit 1618? Dan moet u naar het Hof van Holland waar u de Synode bijeen ziet met daarbij ook de Remonstranten en als u goed kijkt is hun plaats bij de Synode niet te benijden.

Daarnaast was er een concert in de Remonstrantse kerk Dordrecht. Het De Witt Consort, bracht een mooie reeks liederen uit de tijd van de Synode ten gehore. Het Consort wordt gevormd door Yvonne Peters, Helma Hartman, Juun Voorhoeve en Margriet den Hartog. Zij brachten liederen ten gehore zoals ‘Foy u Dortsche Synode’ en ‘Op d’eeuwighe ghevanckenissen der Remonstrantsche Predikanten’ en andere toepasselijke liederen uit die tijd. De lezer zal begrijpen dat de uitvoering der liederen natuurlijk plaatsvond onder het strenge toezicht van onze voorgangers.

De klanken van het De Witt Consort waren een lust voor het oor. Luistert u mee? De voordraagster van de teksten verleende toestemming om deze liederen hier ten gehore te brengen.

De muziek en meer foto’s vindt u in dit album

Het was bij de Remonstrantse kerk een komen en gaan van mensen, het was zo druk dat zelfs een gepensioneerd waardgelder moest worden ingezet om de in en uitstroom bij de kerk in ordelijke banen te leiden. 

Afsluitend is de conclusie dat het een dag was vol met mooie ervaringen, een dag om niet zo snel te vergeten, de indrukken, de gesprekken en toevallige ontmoetingen.  Een dag die vroeg begon en laat eindigde toen de sterren zich gingen schitteren aan de hemel.

Dit alles werd vastgelegd en opgeschreven door uw verslaggever ter plaatse, Lex Welter, lid van de Remonstrantse gemeente Rotterdam. Gaarne had uw verslaggever nog twee afbeeldingen toegevoegd aan deze presentatie, namelijk ‘D’Arminiaensche uytvaert’ en ‘De Synode bijeen in 1618’. Hoewel de makers hiervan al lang geleden zijn overleden, lijkt het erop alsof de auteursrechten nog volop in leven zijn.

De ouderen onder ons hebben op de lagere school met geschiedenis nog jaartallen van de vaderlandse geschiedenis uit hun hoofd moeten leren en kregen vandaag een kleine opfrisser. Hier de jaartallen nog eens op een rij.

Tot slot.

De foto’s zijn gemaakt door A.R. Welter, Capelle aan den IJssel op 11 november 2018