Studieverlof Tjaard Barnard

Predikanten binnen de Remonstrantse Broederschap hebben recht op studieverlof. Eens in de vijf jaar krijgen zij drie maanden vrij van de gewone werkzaamheden om zich te verdiepen in een onderwerp naar eigen keuze. Op deze manier kunnen zij zich even terugtrekken uit de hectiek van een vak waarin beschikbaarheid (liefst 24 uur per dag) heel belangrijk is en kunnen zij zich weer opladen en tegelijkertijd een verdiepende studie verrichten.

Deze zomer heb ik – in overleg met de kerkenraad en collega Koen Holtzapffel – weer studieverlof. Dat zal zijn vanaf 1 mei a.s. Ook zal ik gedurende de zomervakantie een tijdje weg zijn. Concreet betekent dat, dat ik vanaf 1 mei tot 1 september afwezig zal zijn. Het meeste werk zal worden waargenomen door Koen, hoewel ik in het geval van calamiteiten en uitvaarten, waar mogelijk, beschikbaar zal zijn. U kunt in die gevallen gerust met Sity Gerrits of mij contact opnemen.

Deze maanden zal ik mij weer storten op een oude liefde, de geschiedenis van de Remonstrantse Broederschap. Toen ik nog bezig was met mijn proefschrift heb ik een handschrift ontvangen van Joannes Tideman (1807-1891). Hij was predikant van de Rotterdamse gemeente. Van 1856-1872 was hij hoogleraar van het Remonstrants Seminarium, dat toen nog gevestigd was in Amsterdam. Hij was van huis uit luthers, maar zou als remonstrants theoloog de grootste historicus van het kerkgenootschap worden. Hij heeft boeken geschreven over de oprichting van het kerkgenootschap die nog steeds niet overtroffen zijn. Na zijn vertrek als hoogleraar – en dat was niet toevallig – koos het kerkgenootschap ervoor om vrijzinnig te worden. Zijn keus was het niet… Hij behoorde tot de laatste generatie relatief orthodoxe theologen binnen ons kerkgenootschap, waartoe ook zijn Rotterdamse collega’s Hendrik Nicolaas van Teutem (1802-1889) en Combertus Willem van der Pot (1813-1891) gerekend moeten worden.

In 1832 is hij begonnen een autobiografisch verhaal op te schrijven. In 1872 heeft hij dit nader aangevuld. Doordat dit verhaal niet relevant was voor mijn proefschrift (dat tenslotte de periode vanaf 1850 beschrijft) is deze tekst lang blijven liggen. Het feit dat hij niet het meest toegankelijke handschrift had, heeft natuurlijk ook niet geholpen. Dit studieverlof wil ik echter deze ereschuld inlossen en de tekst toegankelijk maken en bestuderen. Als er genoeg tijd is (en de archieven weer open zijn) zal ik ook verder biografisch onderzoek verrichten. Ik word hierin begeleid door collega en vroegere promotor Eric Cossee. Samen verheugen wij ons op het historische handwerk bij een periode die ons beiden zeer lief is. (Eric Cossee promoveerde op een onderzoek naar Abraham des Amorie van der Hoeven, voorganger van Tideman in Rotterdam en aan het Seminarium). Aan het einde van zijn leven raakte Tideman wat verwijderd van het kerkgenootschap waar hij zich zijn hele werkzame leven voor heeft ingezet. Hij was een groot kerkhistoricus en theoloog, die ook buiten het kerkgenootschap werd gewaardeerd. In Rotterdam West is een straat naar hem genoemd.