Rotterdam Night Walk 2024

“Oh ja? Zijn hier nog echt kerkdiensten?” “Remonstranten zeg je? Nooit van gehoord!”

Het was een stoet van soms uitbundig uitgedoste mensen die zich met duizenden door de kerk, langs de predikantenkamer, de commissiekamer en tenslotte de kerkenraadskamer als laatste halte voor de uitgang slingerden. Met kroontjes op, berenmutsen en speelse lichtjes overal op het lichaam tot en met de broekspijpen aan toe. Van de velen die ik aansprak over hoe ze dit alles vonden, was er niemand die iets wist wie of wat Remonstranten zijn.

Velen reageerden voorál heel enthousiast op het gebouw. “Wat een mooie, knusse kerk.” “Wat een sfeer.” “Ik loop hier vaak langs, om te joggen, maar dit is veel groter dan ik zo aan de buitenkant dacht! Juist door deze ruimten hierachter, waar je anders niet komt.” “Mooi ook het orgel.”

Wel was er opeens iets van herkenning in de kerkenraadskamer. Ik zie een vrouw naar het portret van Arminius wijzen en hoor de man aan haar zijde direct “Jaaa!!” uitroepen. “Je herkent hem, Arminius?” vraag ik. “Zeker!”, antwoordde hij. Hij zette zijn muts af om het te laten zien. Zijn kale hoofd, dát herkende hij in Arminius!

Zo waren er andere reacties op het erfgoed in de raadskamer die bepaald onverwachts waren. Een jongetje kwam binnen en, met zijn hoofd in zijn nek opkijkend naar alle schilderijen roept hij opeens uit: “Oh, kijk! Allemaal pausen hier!!”

Een tijd later kijkt een vrouw onderzoekend rond en vraagt me: “Hangen hier alleen maar mannen?” Anderzijds merkte een man later op de avond op: “Ik zie hier alleen maar oude heren, behalve dan die ene, die wat jonger lijkt!” En tenslotte een vrouw die zegt: “Oh, zijn er ook vrouwen hier in de kerk als predikant? Waar hangen die dan?”

En dan was er nog de jonge vrouw die totaal verbaasd reageert met de vraag. *Wie zijn al deze advocaten? Huh, zijn het predikanten?” Dan blijkt dat zij zelf advocaat is. Verbouwereerd laat ze me op internet de outfit van advocaten zien die je heden ten dage als advocaat kunt kopen. En inderdaad…! Precies dezelfde outfit! Predikanten als rechters?? Dat vraagt meer uitleg!

Het kerkgebouw op zich krijgt alom lof. “Wat warm, deze zaal”. En: “Fantastisch, niet te veel pracht en praal zoals in katholieke kerken, deze kerk geeft rust. Is heel toegankelijk. Op deze manier is een open gesprek mogelijk, niet dat iemand daarboven op een kansel iets staat te vertellen hoe je het moet zien, maar dat je een kringgesprek krijgt in de kerk.”

Als ik iets meer over de kerk vertel, reageert iemand: “Een kerk zonder dogma’s? Oh, dat is zo ontzettend nodig. Dat geeft hoop, net als de stille tochten, de verbondenheid daarbij.”

Een ander: “Ja, we zagen die flyers liggen. En ik zag ook iets staan over geloof en onderzoek. Dat vind ik heel mooi. De rest mag daar een voorbeeld aan nemen. Dat eenieder een eigen idee over God kan hebben. Dit lijkt me een open kerk. Heel goed.” Maar zelf hebben ze niet direct interesse om eens naar een kerkdienst te komen.

Als ik eens wat meer ruimte krijg om iets over de Remonstranten te vertellen, dan reageert iemand met: “Een beetje een eigenwijze kerk noem je het? Nou, dat lijkt me wel leuk! We zagen die mooie woorden al boven de entree buiten. Het was niet erg goed te zien door het schaarse licht, maar iemand kon het toch lezen!” Maar zulke open opmerkingen zijn toch wel uitzonderingen. Veelal als ik iets doorvraag en meer over de kerk en remonstranten wil vertellen, moeten mensen er niks van hebben. Voor het eerst van mijn leven voelde ik me soms zelfs even een evangelist die wordt genegeerd. Nooit gedacht dat ik zover zou komen als nieuwlichterJ.

Opvallend is, dat áls mensen al eens eerder hier zijn geweest, het eigenlijk alleen is vanwege de Kerktuin, de Escape Room of Arminius als debatpodium of evenement. Zo hoorde ik bijvoorbeeld: “Ja, we kennen het hier van de Candlelight-concerten, dat het licht dan zo gedimd is, dat is zó mooi”. Soms vraag ik ook… “Komt u wel eens in een kerk, voor een kerkdienst of viering? Of zo niet, wat zou u eventueel zoeken in een kerk? Wat zou het kunnen toevoegen aan uw leven nu?” Eén vrouw nam uitgebreid de tijd om hierop te antwoorden. “Nou, als je niet religieus bent opgevoed, dat zoek je het niet zo gauw in een kerk. En ik heb voldoende mensen om me heen. Maar jullie zouden eens een enquête moeten houden met de vraag wat je mist in het leven. En dan kunnen zeggen wat een kerk zou kunnen bieden.”

Sommigen hadden wel een folder meegenomen uit de kerkzaal, maar voor degenen die ik aansprak was het onbekend dat de kerk behalve de diensten, ook open toegankelijk is voor ‘Kerk en Museum’. Met rondleiding en appeltaart. Dáárvoor bleek veel belangstelling te bestaan! “Oh, wanneer is de eerstkomende keer? Daar kom ik graag voor terug!”

Verbaasde uitroepen zijn er ook als ik over de vele functies in het gebouw vertel: “Oh, is hier ook een Escape Room?? Dat lijkt me veel leuker dan een kerk!!” Terwijl een ander juist aangaf: “Ja, ik ken de Escape Room hier beneden wel! Daar hoorde ik voor het eerst dat er ook een kerk hierboven zat!”

En dan was er nog de verrassende opmerking, afkomstig van een man en vrouw uit een gemeente minder dan 30 km van Rotterdam: “Eh…. we zoeken nog een predikant! Misschien een tip voor jullie?”

Na de laatste bezoekers werden in recordtempo het hele gebouw door de grote groep vrijwilligers in oude luister hersteld. Behalve oliebollen, werden er ook suggesties gedeeld voor volgend jaar. De poort met de spreuk mag beter worden belicht, zo werd er voorgesteld. En een Remo Photo Shoot plek kan worden overwogen.

Waaraan ik misschien de volgende suggesties kan toevoegen, naar aanleiding van de opmerkingen die ik hoorde.   

Er zou een – hangend – infobord kunnen komen dat er live orgelmuziek door Jos van der Kooy wordt gespeeld. Vanwege de opmerking van een bezoeker tegen Jos van den Band: “Jammer dat jullie een muziekbandje in de kerk opzetten.” “Een muziekbandje??” antwoordde ze verontwaardigd! “Dit is een heuse organist die speelt, en wel Jos van der Kooy!”

We zouden ook borden kunnen ophangen langs de looproute, met info over Kerk en Museum, met de eerstkomende data, die de bezoekers makkelijk kunnen fotograferen. En infoborden dat er naast kerkdiensten, ook het Filmcafé, orientatiecursus, zinlunches en andere activiteiten zijn. Speelse borden, met kerstlichtjes wellicht, overeenkomstig de sfeer van dit event, die pakkend en kort uitleggen dat dit een open, beetje eigenwijze kerk is, waarin er ruimte is om te geloven hoe je zelf wilt.

Ook lijkt het erfgoed van schilderijen van oude mannen in de Raadskamer voor dit publiek niet direct uitnodigend om belangstelling voor remonstranten en kerk te wekken. Een heldere uitleg kan al helpen waarom – ook nu nog – onze predikanten in een advocaten outfit rondlopen, waardoor wellicht vermeden kan worden dat zij als strenge, oordelende rechters worden gezien. Dat is tenslotte een beeld dat buitenstaanders tóch al gauw met kerken associëren. En de afbeeldingen van onze vrouwelijke predikanten duidelijk in beeld, waardoor we iets minder archaïsch overkomen?

Kortom, het vraagt nog wel een vertaalslag van ons om dit publiek, dat niet noodzakelijkerwijs iets van kerk of remonstranten weet, wat ruimer te interesseren en informeren. De Rotterdam Night Walk schept de mogelijkheid om te laten zien dat we meer zijn dan alleen een prachtig mooi gebouw en schilderijen van oude heren als strenge rechters of als Paus. Al kon die indruk gelukkig wel worden verzacht door de vrijwilligers die bij de uitgang lekkere koeken uitdeelden als slotstuk van een drukbezochte rondgang.

Sylvia I. Saakes

Voor de ‘after movie ‘ gemaakt door de organisatie van de Night Walk zie de link onder de foto’s

Vrijwilligers

Voor de after movie klik hier