Kousenband als beloning
Geschreven door Koen Holtzapffel
Prachtige beelden leverde het maandag op: Koning Willem Alexander die lid werd van de Orde van de Kousenband, de oude Engelse ridderorde met die tot de verbeelding sprekende blauwfluwelen kousenband. Natuurlijk werd er bij vermeld dat de koning in een lange koninklijke traditie staat. Die gaat zelfs terug tot prins Maurits die in 1612/1613 ook toetrad (zie plaatje bovenaan). De prins ontving de orde als beloning voor goed gedrag. Goed gedrag althans in de ogen van de toenmalige koning van Engeland, Jacobus I.
De Engelse koning was intensief verbonden met de Hollandse strijd tegen Spanje. Inmiddels was het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) ingegaan, tot stand gebracht door landsadvocaat en sympathisant van de remonstranten Johan van Oldenbarnevelt. Tijdens het Bestand verslechterde de verhouding tussen de landsadvocaat en Maurits snel. Over alles maakten ze ruzie, ook over de wijze waarop de pijnlijke strijd tussen remonstranten en contraremonstranten beslecht moest worden.
Een van de kwesties waarop de strijd zich toespitste betrof de benoeming van de theoloog Conradus Vorstius als hoogleraar in Leiden. Als opvolger van de in 1609 overleden Jacobus Arminius. De remonstrantsgezinden wilden Vorstius. Een bekwaam geleerde, daar waren vriend en vijand het over eens. Maar in de ogen van orthodoxe lieden hield Vorstius er ketterse opvattingen op na. Hij leek sympathie te hebben voor de socinianen, een groep die zich keerde tegen de godheid van Jezus. Erger ketterij was in die tijd nauwelijks denkbaar!
De Engelse koning vond zichzelf een groot theoloog. Toen hij de denkbeelden van Vorstius las schrok hij zich een koninklijke hoed.
Vanaf dat moment was hij er op uit de effectuering van de benoeming van Vorstius in Leiden te dwarsbomen. Dat lukte, met Maurits aan zijn zijde. Mede als dank voor die hulp werd Maurits beloond met het felbegeerde fluweelblauwen lint. Een beloning die dus alles te maken had met de strijd tussen remonstranten en contraremonstranten tijdens het Twaalfjarig Bestand. Goed om ook daar even bij stil te staan als u zich deze dagen nog een moment begeeft in de wereld van de royals met hun ‘pomp and circumstance’.
