Twee op de kansel, Barnard & Bontenbal

Twee op de kansel, Barnard & Bontenbal
Datum 13 oktober
Tijd 10:30 - 12:00 uur
Locatie Arminiuskerk

In deze dienst die door dr. Tjaard Barnard wordt geleid, zal gepreekt worden door drs. H. Bontenbal. Bontenbal (1982) is partijleider en fractievoorzitter van de CDA-fractie in de Tweede Kamer. Van opleiding is Bontenbal natuurkundige. Hij heeft gewerkt in de energiesector. Hij komt uit een orthodox reformatorisch milieu en is thans actief in de Pelgrimsvaderskerk. Hij woont met vrouw en twee zonen in Lombardijen. Bontental is nazaat van de remonstrant Claes Michielsz Bontenbal, die in 1623 betrokken was bij een samenzwering tegen Prins Maurits van Oranje en daarom werd onthoofd.

Informatie over de situatie in1623

De jaren 1618 en 1619 zijn bijzondere jaren in de remonstrantse geschiedenis. In die jaren vond de Synode van Dordrecht plaats, die de remonstranten, de ondertekenaars van de Remonstrantie uit 1610 veroordeeld heeft. Leerlingen en medestanders van Jacobus Arminius (1560?-1609) hadden zijn theologische werk voortgezet door in dat verzoekschrift bij de Staten van Holland ruimte te vragen voor hun invulling van de predestinatieleer. Mensen moesten enige vrijheid hebben om het goede (of het kwade) in het leven te kiezen. Anders zouden ze slechts marionetten zijn, die niet verantwoordelijkheid gehouden konden worden voor hun daden. Als alles door God van te voren bepaald was, zou uiteindelijk God gemaakt hebben dat zij zondigden. God werd dan de auteur van de zonde.

Rondom deze theologische kwestie en de vraag wie de macht had in de Republiek, de erfelijke stadhouder Maurits of de Staten (het was tenslotte een republiek) met hun aanvoerder Johan van Oldenbarnevelt ontstond iets wat had kunnen ontaarden in een burgeroorlog. De strijd werd beëindigd, doordat Maurits de macht greep. Van Oldenbarnevelt werd gearresteerd, ter dood veroordeeld en op 13 mei 1619 onthoofd op het binnenhof. Remonstrantse theologen werden veroordeeld en verbannen uit de Republiek. In september 1619 richtten zij in ballingschap, in Antwerpen, hun Broederschap van Remonstranten op. Undercover zetten zij hun werk voor.

Het behoeft geen betoog dat dit alles kwaad bloed zette, bij de Remonstranten, maar ook bij de zonen van Van Oldenbarnevelt. Bij het doodvonnis hoorde ook het naasten van hun goederen. Veel van hun bezittingen werden hen afhandig gemaakt.

In 1622 beramen enkele mensen een plan om Maurits, tenslotte de moordenaar van Oldenbarnevelt te vermoorden. Betrokken zijn de twee zonen van Oldenbarnevelt, de remonstrantse predikant Henricus Slatius en een remonstrantse bestuurder uit Zevenhuizen, Claes Bontenbal. De laatste stopt veel geld in het project. De voorbereiding van de aanslag is nogal onbenullig. Een aantal bootsmannen wordt ingehuurd om in Rijswijk het zaakje op te knappen. Daar woont de maîtresse van de prins. De zaak wordt echter in 1623 verraden en de betrokkenen worden ter dood veroordeeld en onthoofd.

Agenda