De lof der kleine dingen
Geschreven door Koen Holtzapffel
Vanuit de Verenigde Staten schrijft Pia de Jong in de krant over wat haar opvalt. Nu de wereld ziek is denkt zij terug aan een voor haar gezin moeilijke tijd. Een jonge dochter met een ernstige ziekte. Het was een ellendige tijd en toch constateert ze dat ze ook met dankbaarheid op die tijd terug kan kijken. Artsen die haar dochter behandelden alsof het hun eigen kind was. De vriendin die een warme maaltijd bracht. Maar dankbaar is ze ook ‘vanwege het geluk van de gewone dingen’. Het eerste streepje zonlicht in de lente bijvoorbeeld.
Pia de Jong eindigt haar stuk met de volgende zin: ‘Nu is de wereld ziek en is voor ons allen de realiteit gekrompen tot een cocon, ons bewust van de kwetsbaarheid van onszelf en onze geliefden. Maar door alles heen, is er de schoonheid van het alledaagse.’
Het herinnerde me aan een passage uit een van de dagopeningen van de eens vermaarde Haagse remonstrantse predikant Johan Carel Antonie Fetter (1885-1959), die van 1920 – 1932 ook in Rotterdam stond. Eind jaren veertig van de vorige eeuw uitgesproken voor de V.P.R.O.-radio (met puntjes nog). Fetter noemde het zelf ‘vijf-minuten-toespraakjes’. Generaties vrijzinnige luisteraars groeiden op met deze dagopeningen. Deze dagopening heeft als titel ‘De kleine dingen’.
Na een korte introductie verwijst ds. Fetter naar een verhaal van de Nederlandse schrijver Aart van der Leeuw (1876-1931):
‘Luisteraars, ik ken ook een verhaal van Aart van der Leeuw, dat hij ‘Van de kleine Dingen’ heeft genoemd. In dit verhaal vertelt een oude vrouw van haar eenvoudig bestaan en het bescheiden levensgeluk, dat haar deel is, omdat zij van de kleine Dingen houdt en van de innigheid der simpele verrichtingen. Als zij b.v. nederbukt bij wat spaanders, die zij tezamen schikt, dan ontluikt plotseling de heldere bloem van een vlam; als zij het water te koken zet, begint niet lang daarna de ketel hoog te zingen; en als ze de melk opzet, zwelt er in de melkpan een kracht op, die het schuim tot over de rand stuwt. Luisteraars, aan deze dingen schenkt gij nauwelijks aandacht. Maar de oude vrouw, die door Aart van der Leeuw beschreven wordt, heeft de rust om het bijzondere te zien in de kleine Dingen, en deze rust geeft haar een zekere innigheid, waardoor de mensen van haar houden én van wat voor haar geluk betekent.’
De schoonheid van het alledaagse, de lof der kleine dingen, ik merk dat heel veel mensen daar extra oog voor hebben in deze crisistijd. Omdat er niet veel anders is? Omdat er eindelijk rust en stilte heerst? Hoe dat ook zij, het lijkt me in ieder geval winst.
En collega Tjaard Barnard en ikzelf? Wij voelen ons een heel klein beetje in de voetsporen treden van onze illustere vrijzinnige voorgangers. Als wij proberen in een paar minuten via ons YouTube-kanaal een spirituele toelichting te geven. Op een lied dat vervolgens door organist Jos van der Kooy op bijzondere wijze op ons orgel ten gehore wordt gebracht.
Een prachtig orgel dat de doodse stilte krachtig doorbreekt. Je kunt dat nauwelijks een klein ding noemen, maar schoon is het zeker…
