Samen zoeken naar zin

Samen zoeken naar zin is het thema van deze kerkdienst.

Als alle wetenschappelijke problemen zijn opgelost , dan hebben we de vraag naar zin nog steeds niet opgelost. Wat heeft waarde in ons leven, betekenis, wat biedt orientatie en geeft de goede richting aan? De antwoorden op die vraag krijg je niet gedownload of op je bankrekening. Daar moet je samen naar op zoek. Hoe geven we zin aan ons leven en wat geeft zin?

Op die vraag zijn talloze antwoorden te geven natuurlijk, er zijn ook talloze bronnen van zin, in willekeurige volgorde: werk, vriendschap, gezin, natuur, muziek, geloof enzovoort.

Vandaag vertellen twee van onze gemeenteleden Dorine Cleton en Antoinette Schoehuizen iets over hoe zij zin ontlenen aan vrijwilligerswerk en kunst. Cor en Marrie Bruinzeel en Mark Hoos leveren een muzikale bijdrage, over zin in muziek gesproken, en u heeft ook een eigen inbreng, want ik vraag u straks even met elkaar in gesprek te gaan over hoe u zin in het leven ervaart, wat uw bronnen van zingeving zijn.

Gemeente, ik houd het kort,want ik wil zo graag u ook nog even samen in gesprek hebben over die zoektocht naar zin. Een paar gedachten dus over zoeken naar zin:

Laatst zei de voorzitter van onze kerkenraad: “Als ik nog eens promoveer, dan luidt een van mijn stellingen: wat zonde is het toch dat mensen pas aan het eind van hun leven nadenken over de zin van hun leven.” Inderdaad, dat zou zonde zijn, en het is gelukkig ook niet zo. Mensen denken niet altijd, maar zeker ook niet alleen aan het eind van hun leven na over de zin, de betekenis van hun leven. En gelukkig zijn er plekken waar we dat ook samen doen, zoals hier in deze Remonstrantse kerk op dit moment. Ik hoop ook echt dat u dit ervaart als een plek waar je samen op zoek gaat naar zin, en ook iets krijgt aangereikt op dat gebied, bronnen van zin.

Maar wat is dat, de zin, de betekenis van je leven? Is dat in een woord, in een gedachte uit te drukken, of is dat meer een samenstel van gedachten, of niet een gedachte maar een praktijk, een levensloop, met alle verbrokkeling van dien? In ieder geval heeft zin voor veel mensen te maken met samenhang, oriëntatiekader, plezier ook, het gevoel dat je een zinvolle bijdrage levert aan een groter geheel, en dat je je daarin ook opgenomen en gewaardeerd voelt. En als dat niet het geval is, dan komt de vraag naar zin des te scherper naar boven toe.

Het zoeken naar zin, het vinden van antwoorden, is denk ik wel moeilijker dan vroeger. Vroeger werd de zin van het leven ons veel duidelijker aangereikt dan nu. Er was een dominant zingevingskader, het christelijke, en dat vertelde hoe je leven van betekenis kon zijn en waar je je op moest oriënteren. Heel simpel gezegd: je was op aarde om God te eren en te dienen, en na je dood ging je als het goed was naar de hemel toe. Die aan het leven opgelegde zinstructuur, die was helder in z’n eenvoud maar knelde natuurlijk ook. Tegenwoordig zijn er vele zingevingskaders, kiest u maar, en mensen stellen zelf hun eigen zingevingspakket samen. Dat maakt het lastig. Er wordt wel gesproken van een zingevingsimpasse of zelfs crisis.

Maar dan is het ook goed te bedenken dat je zin en betekenis niet alleen maar uit jezelf hoeft te halen. Het wordt je ook aangereikt. We geven zin aan het leven, maar we ontvangen het ook. Je krijgt zin bij wijze van spreken vanaf je geboorte mee.

Je naaste omgeving vertelt je wat betekenis heeft, wat van waarde is, je krijgt een oriëntatiekader aangereikt. Natuurlijk kun je je daar later ook weer tegen afzetten, maar je hebt dat kader dan toch maar meegekregen. En, om een andere bron te noemen die ons wordt aangereikt, een van de grote wonderen van het leven is dat de wereld in zichzelf betekenis heeft, los van de betekenis die wij er aan proberen te geven. Zie de natuur, mede bezongen in de prachtige liedteksten van vandaag. Wij genieten van de natuur, mede omdat de natuur betekenis heeft in zichzelf. De natuur is er ook als wij er niet zijn en toont een ordening die wij er niet aan hebben opgelegd. Ja, de natuur toont ons een eeuwige cyclus van geboorte, groei, opbloei en verval en toch weer geboorte die ons verzoent met het bestaan en troost aanreikt. Zoals kunst, muziek, vriendschap, vrijwilligerswerk dat ook doen. Kortom, je zoekt naar betekenis, je geeft betekenis, maar je ontvangt het ook. Als je ogen en oren geopend houdt.   Tot slot. We zoeken hier samen naar zin in het kader van een geloofsgemeenschap. Dat betekent dus niet dat wij al weten hoe het allemaal zit en niet meer hoeven te zoeken naar zin. Nee, het is hier precies zo’n zoektocht als voor ieder ander. Alleen, wij geloven dat in die zoektocht de Bijbelverhalen, de christelijke rituelen en symbolen, de geloofsgemeenschap, behulpzaam kunnen zijn. Als een waardevolle bron voor wie op zoek zijn naar zin. Een bron die antwoorden bevat die het overdenken waard zijn, die ons helpt om de goede, de belángrijke vragen in het leven te stellen, die aangeeft in welke richting we ook eens moeten zoeken en die ons wijst op de grotere zin en samenhang waarvan wij een onderdeel zijn. En een antwoord op de vraag naar zin herhaalt de bijbel steeds weer en daarmee eindig ik:

De zin, de betekenis van ons eigen leven hangt samen met de manier waarop we voor anderen van betekenis kunnen zijn, 2 x.

Ik heb gezegd en ik nodig u uit 5 minuten met uw buurman/buurvrouw stil te staan bij de vraag: Waaraan ontleent ik zin in het leven! Veel plezier!

Overdenking van dr. K. J. Holtzapffel in de kerkdienst van 30 oktober 2016

m.m.v. Antoinette Schoehuizen ~ Zin in kunst, Dorine Cleton ~ Zin in vrijwilligerswerk, Mark Hoos ~ Zin in en passie voor muziek, Corry (piano) en Mar Bruinzeel (orgel).

Lezing uit het Liedboek: 830 ~ Leven is wachten …

Gezongen uit het Liedboek:
283 ~ In de veelheid van geluiden …
274 ~ Wij komen hier ter ere van Uw naam …
568A ~ Ubi caritas et amor, Ubi caritas, Deus ibi est (Waar vriendschap en liefde is, daar is God)
Het Onze Vader
793 ~ Bron van liefde, licht en leven …
479:4 Laat dan mijn hart U toebehoren