24 maart 2020

Voorbij het oordeel

Geschreven door Tjaard Barnard

Vanmorgen had ik een gekke ervaring. Ik sloeg op het internet de Krant van Wakker Nederland op en constateerde zomaar dat ik het eens was met Peter R. de Vries. Dat was even schrikken! Ik las een stukje waarin hij afstand nam van het oordeel ‘asociaal’ dat de afgelopen dagen zoveel was geplakt op de mensen die, ondanks alle veiligheidsmaatregelen zomaar, met z’n allen, naar het strand en de bossen zijn gegaan. De Vries betoogde bij RTL Boulevard dat het misschien onhandig was, dat er een zekere naïviteit in het spel zou kunnen zijn, maar dat het in elk geval niet nodig, laat staan handig is, om met deze zware termen te gooien. Eerlijk gezegd was ik blij verrast door dit betoog van De Vries, die naar mijn (beperkte) waarneming toch niet altijd zo subtiel uit de hoek komt.

Peter R. de Vries (2017)

Het lijkt mij maar de vraag of het verstandig en ook terecht is om zulke scherpe woorden te gebruiken. Dat geldt ook voor wat we de afgelopen weken mochten horen over het fenomeen hamsteren. Eerder heb ik betoogd, dat hamsteren vooral iets is dat in ons reptielenbrein opkomt. In de tijd dat we nog niet geciviliseerd waren, was het verstandig om heel primair te reageren op angstige situaties die je kon tegenkomen. Moralisme helpt hier niet. Zeker niet, wanneer je als minister uitspreekt dat er ‘vooralsnog’ geen reden is. Wie dat woord hoort, zal niet direct gerustgesteld zijn, maar vooral denken: nu nog wel, maar straks nog niet.

Het opvallende vind ik dat deze moralistische uitspraken vaak een zekere eenzijdigheid kennen. Je zou je natuurlijk ook eens kunnen afvragen of de crisis die we in deze tijden op de beurs meemaken niet een teken is van een zelfde emotie: zo snel mogelijk je eigen belang centraal stellen. Gek genoeg heb ik geen enkele politicus een oproep tot rust horen doen richting de beurshandelaren. Hun (al dan niet terechte) paniek (negatief hamsteren?) brengt het geheel van de samenleving enorme schade toe. Kapitalen zijn in rook opgegaan en wie durft dezer dagen nog te kijken naar de dekkingsgraad van onze pensioenfondsen?

 

Bedoel ik hiermee te zeggen, dat het niet verstandig is van de overheid om maatregelen te nemen? Dat zeker niet. Het is de verantwoordelijkheid van de overheid, in een crisis als deze, om de burger te helpen verstandige keuzes te maken. Dus wanneer het niet lukt om van het strand gebruik te maken, zonder in een flessenhals terecht te komen waar je te dicht bij elkaar zit, moet je dat vooral voorkomen. En natuurlijk zijn er eigenwijze lieden die gewoonweg niet willen luisteren. Maar om de hele groep die op pad is gegaan nu zo aan te spreken, dat vind ik niet bij de waardigheid van de overheid horen.

Eigenlijk komt het altijd weer neer op de vraag hoe gemakkelijk je zou moeten oordelen over anderen. Jezus zei daar iets over, met splinters en balken en zittend bij een overspelige vrouw. Als altijd is het goed om eerst eens in de spiegel te kijken en dan pas iets over de ander te gaan zeggen. Dat helpt ons om milder te worden, om voorbij het oordeel te komen en gezamenlijk verder te gaan.

Tenslotte: misschien had ik dit wel helemaal niet moet schrijven. Voor je het weet, hoor je bij de stuurlui aan wal en ik kan niet anders dan met bewondering kijken naar de bewindslieden die nu geweldig moeilijk werk doen!

Gerelateerd