Mijn God houdt wél van vaccinatie

Het is natuurlijk lastig discussiëren over elkaars Godsbeeld. Dat geldt ook voor het reformatorisch Godsbeeld dat opduikt in de vaccinatiediscussie en dat stelt dat God bepaalt of je ziek wordt.

Begrijpelijk dus dat zorgverleners en ethici in de discussie over vaccinatieplicht wel argumenten aandragen die vaccinatieweigeraars aan het denken moeten zetten, maar dat zij zich niet wagen aan een discussie over Godsbeelden. Ook (kerk)politici durven dat niet aan. Vanwege de scheiding van kerk en staat en de angst voor ruzie in het eigen kerkelijk huis. Toch moeten we in het maatschappelijk debat de Godsbeelddiscussie niet helemaal willen ontlopen. Er zijn gelukkig minder vaccinatievijandige Godsbeelden en die moeten worden benoemd.

Nu is het achterliggende vraagstuk van Gods voorzienigheid sowieso lastig te doorgronden, zeker voor wie niet in de Biblebelt woont en/of afscheid heeft genomen van het christelijk geloof. Het geloof in Gods leiding in geschiedenis en ieders persoonlijk leven zorgt al eeuwenlang voor discussie onder gelovigen. Als God alle touwtjes in handen zou hebben, wordt God dan niet zelf de auteur van alle kwaad?
Gelukkig zijn er naast de ‘Staphorster variant’ van God heel andere Godsbeelden ontstaan.

Het recent verschenen rapport God in Nederland laat daarbij over de periode van de laatste vijftig jaar (1966-2015) zien hoe het traditionele beeld van de christelijke God langzaam maar zeker afkalfde. De almachtige, alwetende, alziende God kreeg het zwaar te verduren. Permanent in de weer met het uitdelen van straffen en beloningen, was deze God voor velen niet geloofwaardig meer.

Er kwamen allerlei nieuwe beelden van God naast of voor in de plaats. Ook God als een inspirerende creatieve kracht, verborgen in de wereld aanwezig. Een liefdevolle kracht die mensen uitnodigt de routinematige gang van zaken te doorbreken en nieuwe mogelijkheden te benutten, bijvoorbeeld als resultaat van wetenschappelijk onderzoek. Aan die God zijn mensen niet passief onderworpen. Integendeel, zij zijn Gods helpende handen. Geroepen om hun talenten te benutten tot heil van iedereen, bijvoorbeeld door medische ontdekkingen die ziekte kunnen voorkomen of genezen.

Godsbeelden zijn onmisbaar voor gelovigen, maar het zijn óók menselijke constructies die je in hun tijdgebonden context moet plaatsen. Het Godsbeeld van de Biblebelt is dus niet zaligmakend. Een Godsbeeld dat de mens eigen gewetensvolle afwegingsruimte geeft, eigen vrijheid en verantwoordelijkheid schenkt, is zo gek nog niet. Het voorkomt in ieder geval dat kinderen onnodig slachtoffer worden van een vaccinatievijandige God.

Bovenstaand artikel verscheen –in verkorte vorm– als ingezonden brief in NRC op zaterdag 1 september jl.