Woensdagavondgesprek Evangelie van Johannes (2)

In de woensdagavondgesprekken wisselen we met elkaar van gedachten over het Evangelie van Johannes. Dit heeft een heel andere sfeer dan de evangeliën van Matteüs, Marcus en Lucas. Op hoofdlijnen heeft dit te maken met geloof en ongeloof, authentieke teksten en later toegevoegde, het verheffen van Jezus tot God.

Deze tweede bijeenkomst houden we in de commissiekamer en we bespreken hoofdstukken 4, 5 en 6.

Tekst bij het voorbereiden van deze avond:
In het gesprek op 5 oktober kwam het thema van het evangelie van Johannes aan de orde. Het komende gesprek gaat o.a. over de werkwijze van de auteur.

Wanneer je over een tekst iets wilt zeggen, is het dienstig dat je vooraf informatie hebt over de werkwijze van de auteur. Vandaar het volgende.

Het evangelie van Johannes bestaat uit losse blokken die door een formule aan elkaar zijn geregen. De verbinding is het aangeven dat Jezus op reis gaat en vervolgens het noemen van de plaats waar Jezus optreedt. Je kunt zeggen dat losse notities over Jezus met deze formule tot een geheel zijn gemaakt. De historische volgorde heeft hierbij geen rol gespeeld. In de overgang van hoofdstuk 5 naar hoofdstuk 6 ontbreekt de opmerking over de reis van Jezus.

De blokken beginnen met het vertellen van een fysieke gebeurtenis, bijvoorbeeld hoofdstuk 4:6-20. Gevolgd door het vertellen dat Jezus een hogere opdracht heeft, bijvoorbeeld hoofdstuk 4:21-26 en verder.

De formules en de blokken herinneren aan een schooltechniek. Sinds de Egyptische oudheid werden verhalen onthouden door gebruik te maken van een set van woorden waaraan men een verhaal kon ophangen. Een bepaald woord bracht bij een leerling de herinnering aan een aangeleerde vertelling of theorie. Je kunt spreken van gemanipuleerde associatie.

In het evangelie van Johannes gaat het om het licht dat in de duisternis schijnt ‐ hoofdstuk 1:5. De blokken laten zien dat er mensen zijn die het licht niet aanvaarden en anderen die het licht wel aanvaarden. Velen zijn geroepen, maar weinigen zijn uitverkoren ‐ Mt. 22:14. De associaties in ons evangelie ontstaan door het geven van geografische aanduidingen. Anders gezegd: de verhalen over het licht dat in de duisternis schijnt, worden opgeroepen door de plaats te noemen waar een gebeurtenis plaatsvond.

De auteur of redacteur liet zich leiden door geografische aanduidingen.

Met veel plezier kijken we uit naar de tweede gedachtenwisseling van dit seizoen!